Sproloquio di Carnevale, Sandrone saluta Giorgio e pensa alla candidatura

Sand.: Mudnés ed Mòdna, Zemiàn “made in Italy” e Zemiàn  cuntrafat, Mudnes ch’a descurî in dialàtt, e Mudnés che “a noi ci piacciono i tortelein“, resideint del moderni “zone periferiche” e zitadèin “del decrepito centro storico”, lavuradór ch’a-n vdî l’ora d’ander in pensioun e pensionê ch-a gh’avî al bisàgn ed turnèr a lavurèr, oriundi d’ogni raza, culor e religioun che per un chès ed dla vétta a sî capitê a Mòdna e badanti ch’a sî gnudi chè per màtter al porch a l’ora, a-v salut tótt quant in masa.
Scusê al riterd, ma c’sa vliv, stamateina préma ed gnir chè, a-i-ho vlû fèr un selt al M.E.F, al museo casa Enzo Ferrari perchè a i aviva  sintî dir che anch seinza al teremot l’éra adrê ch’a-l trabalèva, ma dato che Montezemolo al s’è decis a fèregh chél soquanti puntur ed vitamina ch’l aviva imprumés, adèsa a sàmbra che al malê al staga dimandi méi. Speram ch’a l guaréssa  dal tótt anch se del volt a s seint dir che la cura le cuntèda, ma al malê l’è mort listàss.
Però  al  riterd le stê sovratótt colp  d’un vigil. Oh!!! A-m vliva fèr la multa per sosta non autorizzata, sól perché Erio, al noster caval, al s’éra fermê in dla zona ZTL a tirer fiê... A-l m’ha spieghê ch’i sréven stê 80 Euri ed contravenzioun, ma s’a paghèva subétt a-m fèva al 30% de scount. La Pulonia ch’l ha sintî, la g’ha dmandê s’a gh tuchèva anch i punt, per tór i piat e i bicér a gratis come al supermerchê. La “Gafa” la s’é tant arabida ch’a l-la vliva máter agli arresti domiciliari per oltraggio a pubblico  ufficiale. La s’ha lasê ander via perché a gh’avam détt che al sô cmandant, l’éra a scóla cun noster fiôl e ch’l’è stê promos sól perchè Sgurgheghel a gh pasèva i coumpit. 
Zemian, la và mèl!!! La và mèl e pò la crass!!! Piove sul bagnato, a-n bastèva al teremot, a-s gh’è méss anch l’alluvioun.....Mè a dégh che ueter Mudnés ed dla basa in sti ultem teimp a sî seimper sàtta pressioun.... A vói però ch’a savidi che Sandrou  e tótt i Zemian i  v’én avsein e i v’han seimper in dal cór....

Sgur.:Nueter a-s mitam ‘na man in dal cór... Speram che quî ‘d Ràma la man i s’arcòrden ed màtterla in dal portafoi!!!!

Sand.: Speram propria!! E vueter zitadein cum’a stèv.?? Oh la céra l’a-n n’è menga dél miori, a-s vad ch’l’è un bel pòch ch’a strichê la zengia, ma preparèv  mudnés,  perchè qual ch’a i avam passê  a-n n’è gninta cunfrount a qual ch’ha da gnir. 
I noster ministrador i van avanti a impires egl’uràcc ed proméssi, i-s disen che la crisi l’è finida.....

Sgur.: La crisi l’è finida, adèsa a taca la miseria!!!
 
Sand.: I disen ch’i han calê el tàs, pò cun ‘na man i s’i dan e cun cl’etra i s’i tosen: i pinsaran ch’a sàmma  tótt di galbeder. A mè i-m piesen quand i vinen in televisioun e i disen tótt seri che dobbiamo fare le riforme. E l’è a cal punt chè, che mè a-n capéss piò se a dév lavurèr in campagna o a dév fèr le riforme. Ma pò a peins:...se al riformi a li fagh mè, lor c’sa fani??? Dio, mè a gh-l’avrév quel da fèregh fèr.... a-i-avàm tant bisàgn ed braz in campagna… 

Pulo.: Taca bein a stèr chelem....

Sand.: Ma cuma vot ch’a faga a stér chèlem. Guerda sol come i s‘han ardótt!! A sam in bulatta come i quai, i disen che bisàgna aumenter i consumi, ma s-a n-gh’avam gnanch i sold per fèr la spesa. A s’è armès sól i occ da pianzer, po’ zuntègh che Sgurgheghel a-n cata brisa da lavurer...

Pulo.: Ma vót ch’a l s’adàta  a fèr al cuntadèin o al spazèin? Infin ch’a psam a gh’aiutam nueter cun la pensioun....

Sand.: La pensioun? A te Pulonia a pèr ch’i-t l‘arbàssen anch s-te tir la minima...  a vrev saver in duv’andram a finir ....

Pulo.: E!! Quanti stori, pinsam piotòst a la salut ch’l è mei!!

Sand.:  La salut??? S’i-s la lassen… con tótta la violeinza ch’a ghè in gir... Scippi, rapine, s-t’en stè menga ateinti i vinen in cà tua e i-t porten via anch i s’ciavarô del scran. E pò mè a degh, ma c’sa vin-n i a fèr a Mòdna  tótt chi delinqueint  stranier, chi  porten via al lavor ai noster lèder nustran!! Se  almeno i boun da gninta i fossen mudnés a fareven un lavor in cà....gninta, l’è tótta maràia ch’l a vin ded via che oltre a ruber i en cativ come di spózzel. Che tristáza!!! 

Sgur.: A sam passê dalla dolce vita… al caro vita… alla malavita! Almeno ‘na volta, quand i ciapeven i delinqueint, i mitiven in galera e i gh-i lasèven, adesa col decreto “svuota carceri” i van deinter, i témbren al cartlein pò i tornen fóra...

Sand.: Mà c’sa vliv, l’è tant ch’a-m lameint ma a n cambia gninta. I ciacareven ed rutamer...invece i cambien la pgnata ma a bóier a gh’è seimper chi fasô. L’è vera che seimper cla mnestra la stófa.....ma anch cal minestroun chè al fa gnir di piò brótt sgumbei in dla panza.....andràla bein?! A mè a-m bala un occ.... Per cambier quèl bisgnarév ch’a-m mitéssa in lésta anca mè per dvinter séndech, ma a sun tant puvràtt che al massim a prév fèr un movimento a due stelle.

Pulo.: Per l’amor di Dio,Sandroun a gh mancarév èter, guerda sól Giorgio…  te-n vàd che dòp des an da séndech a-n réd gnanch piò.

Sand.: Ma peinsa Pulonia: tótta Mòdna pina ed manifest cun la mê ghégna e sàtta la scrétta : “Vota Sandrone Pavirone. Se chi eter  i-n v’han dê gninta mè a-v prumàtt al dàppi!!!"

Pulo.: Scolta Sandroun, ma è vera che in Comuna a Mòdna a gh’è del dann che-l vólen dvintèr sindacàssi?

Sand.: San Merch!!! Di am adat a-n s’n è presentê gnanch un!! A dirla come la vól détta, a-s n’era fat avanti dû: ma un, ovvia... al mira d’andèr a stèr a Firenze, cl’eter, gnû zà da la muntagna, adèsa ch’a-l s’è sistemê bein a mod a Bulàgna..... Tè-m capéss.... A vedram cus’è boun ed fèr al gentil sesso....  

Pulo.: Ma sani pò chel dann lè fèr la sfóia, mónzer el vach e vidmèr ?

Sand.: Vidmèr a-n crad menga, ma a sun sicur  hi la cgnàssen l’istàss l’óvva bianca.

Pulo.: Alora prévia fèr la “sindachessa” anca mè!?

Sand.: Sicura!! Bisagna però te-t cambi vistî e che-t vagh da la petnadóra. E s’te vô dvintèr la préma zitadeina ed Mòdna t’è da fèr come ch’egli-ètri… a-t vól un nuovo look.

Pulo.: Però Sandroun a t’ho da dir ch’a m’indespiès dimandi chi làssen Giorgio acsè in mèz a la strèda…..

Sand.: Va là, va là, a-n t’i n tór, te n-a’l sê che tótt el strèdi el pòrten a Ràma…

Sgor.: Beh…. mè a degh ch’l éra méi che Giorgio al restés in pésta.

Sand.: Per caritè, Sgurgheghel,a-n ciacarèr menga ed pésta. Te n n’a-l sê che Giorgio cun qualla ed Marzaia l’ha fat un frontèl ch’a-n savam gnanch s’a gh tira fóra i pê.

Bein Zemiàn basta descàrer ed desgrazi, guardam avanti e zercam d’éser otimesta. Dounca, come ogni giuvidè grass a sun gnû a Mòdna prestein per vàder el nuvitè. A ot or a i ho tòlt al cafè in ceinter e a nov e mèz aviva bèle finî al gir. La Pulonia la vliva sbraghirèr in dal vedrèini...... ma a gh’è sól dél saracineschi srèdi....

Sgur.: Popà i butgher han-i srê perchè i han ciapê abasta o s’éni stufê d’armàttregh?

Sand.: L’è colpa dla crisi...... Per al rest a Mòdna  a-n gh-è gninta ed nóv: Piaza Mazini e Piaza Mateoti, égli én seimper quilli, in dla zona fonderie i-n gh’han ancàra mess el man, per piaza Ráma finora i han fatt  sól del ciacher, l’ex A.M.C.M. l’è lè ch’l’aspèta che un quelchidùn a-s decida.... e intant i progèt  dla nova e moderna architettura mudnésa i selten come dal bucini da ping pong da un tèvel a cl’èter di noster ministrador. L’è vera ch-i han sistemê la zona ed la Pelta ma a Mòdna a gh vól quel ed nóv, ed bèl, ch’i-n descàren tótt. Soia mè, ‘na nóva porta Sant’Agustein, el piazi arnuvèdi ed frasch, moderni, cun dal bel vérd, del funtan e del scultur d’artésta nustran, bisàgna avrir el cési danegèdi dal teremot, bisàgna..

Sgor.: E-t dî bein popà, ma in dóve peinset chi càten i sold??

Sand.: Vàddet, Sgurgheghel, diriger ‘na zitê l’è come gestir ‘na famia. Se di sold a gh n’é poch bisàgna fèr in manéra da-n cazèri ménga via.... Sgnor Ministrador, vést che finalmeint la nostra zitê l’è adrê ch’la dveinta un arciàm per i turésta chi vinen da tótt al mand, l’è ora ch’a-v decididi ed màttregh al vistî da la festa.  S’a-n gh’avî  menga  gli euri, tachê a vànder  quèl, soia mè, al tlòun ed Paladino préma ch’a-l marzéssa dal tótt. S-l’éra cl’opra d’ èrt ch-i given, i faran a gara per cumprerel!!!!
E se propria a n gh’avî menga degli idei, tulî eseimpi dai noster cunfinant ed Rázz. I-v vest la stazion dl’èlta velocitê?? La srà bein un bel lavor!!! I l’han fata quadrèda per mantgnir la tradizioun, ma bisàgna dir che a Rázz i lavor i fan daboun!! 

Sgor.: Anch quast chè l’è un bel mistér. I Arsan i càten di milion per Cala-Trava, meinter a nueter a-s “cala”.... i sold per fèr  tôtt.

Sand.: Per mè,invece, la difereinza la stà in dla dàppia P. Lor i gh han Prodi, nuèter a gh’avam Pighi. Tè guèrdi....  a gh’è ‘na bela diferèinza ed pes!!

Pulo.: Dai mo Sandroun, dagh un tai ed descàrer sól ed lavor fat a l’arversa, a gh’è anch tant lavor fat bein: ad eseimpi al “festival dla filosofia”....

Sgur.: L’è vera mama, st’an ch’a-s ciacarèva ed l’amor, Mòdna l’era pina ed ragazóli che l zerchèven l’anima gemella. Quî come mè ch’i-n l’han menga catèda i s’én consolê cun di boun panein cun la murtadèla al merchê ed via Albinèli.

Pulo.: Ma tès un poch.. E po’ a vliva dir che a gh’avam avû  Modena gusto, i conzért, al conzért per Pavarot, al vintnov ed Setàmber, Mòdna a tèvla, Modena motori…..

Sgor.: Oh!!! A quala lè i g’han cambiê nam. Adèsa, vest cuma la và la Ferari, i la ciamaran  Modena dolori!!!

Sand.: Certo, Zemiàn, che la crisi l’a n mola ménga. Guardê sól i vigil. Préma i andèven in machina, pò in moto, pò a caval, adèsa, i fan andèr in ciclo. A capirî, col fat chi ciàpen meno sold perchè l’è finida la storia di semafor col giallo selvaggio, i li stròlghen tótti per fèr casa.  Figurèv che  st’istê, ai giardein pubblich, i han dê la multa a un pensionê perché a ‘na vigilàssa a gh cantèva… ‘’ma dove vai bellezza in biclicletta’’. Mè a dégh che quasta chè l’è ‘na bela fam.
Zemiàn a gh’eren anca mè e mê muiera chè in piaza Granda al 6 ed setàmber al conzért per arcurder Luciano Pavarott; mè a degh ch’a gh n’era dla geint.... Bein, a v’ho da dir ch’a m’è gnû al magoun quand Michele Placido, in dal lézer la làttra scrétta da Lucianoun,  al m’ha numinê anca mè!!!   
Anch s’a n-n’ho menga studiê, a-i.ho capî che Luciano, in dal fèr al mê nam, l’ha vlû salutèr e ringrazièr tótt i Zemiàn... sè, propria ueter ch’a sî chè in piaza e che come mè al purtê seimper in dal cór....
   
Pulo.: A proposit ed Pavarott, al fàmia o a n-n’al fàmia ste benedàtt monumeint al piò grand tenor dal mand?? I stan a pensèr dove màttrel, chi al farà, chi al dev paghèr… Pochi fótti, decidiv a la svelta!!!! Nicoletta, da dànna a dànna, tó mò in man la situazion e fai decider tè!!!!! A-l sèt quant turésta i dmanden: “Dove essere statua di grande Pavarotti? “

Sand.: T’è dét di lavor  gióst!!!  La statua a Luciano la vól fata e s’a-n savî in dóve màterla a va-l dégh mè: la vól méssa in dla nova piaza Ráma. Da una pèrt, Ciro Menoti  vultê vers l’Accademia, ch’a-l fa’ i coren al Dóca, da cl’ètra Lucianoun coi braz avert, al sô fazulátt bianch in man vultèe vers al teater Comunel dóve l’ha tachèe a cantèr e che incô al porta al sô nàm. 
Zemiàn, cambiand descors, cum’è-l stê risolt al problema dl’inceneridor ed via Cavazza?  Gh’l han i cavèda i noster ministradór a fèr al selt ed qualitê e  aumentèr la brusadura dal rósch da 180 a 240 méla tonelèd a l’an? A-i-ho sintî ch’a gh’è stê tóta ‘na polemica e del gran discussioun, perché a pariva ch’a rivéssa a Mòdna tótt al rósch d’Italia, po’ la partida la sê ridimensionèda, ma i giornê i aviven bèle scrétt: “Modena la città pattumiera dell’Emilia”, “Modena da città del lambrusco a città del rusco”. 
Meno mèl che la not dal 14 d’agàst, al Presideint dla Provincia, Sant’ Emilio, con un miracol, l’ha trasformèe l’impiant per la brusadura dal rósch in un impiant ed recupero energetico.... Un lavor da fèr invédia a San Gennaro.

Sgor.: San Gennaro al protettor di Napoletan?!  Alora faràni l’ampuléina col sanghev ch’a-s desfà anch per Sant’Emilio ?

Sand.: No, perché  a gh vól almeno dû miracol per aver  dirétt a la reléquia: al premm a l’ha fat con l’inceneridor,  adèsa a guardam se cun al secand a gh la chèva a tgnir in pê la provincia.
Mudnés a v dév dir che a ghè di mumeint ch’a m ciapa la malinconia....  perché la mê Mòdna l’a n-n’è piò qualla ed ‘na volta. Va bein che al mand al va avanti, ma vliv màter quand a gh’éren sól nuèter cuntadein, soquant brèv dutor e dû o trî bancari onest??…  Quî lè veh i éren bê teimp!!! Mè a dégh ch’la s’é cambièda!! Adèsa di cuntadein a n ghe n’è quèsi piò, dai dutor le méi stèregh luntan e i bancari onest, i én in via d’estinzioun. L’andèva méi quand l’andèva péz!!!! Guardèv sól d’atorna… Da quand i fan al festival dla filosofia, chè in piaza a n-s-cata piò un ignorant per fèr dô ciàcher.

Pulo.: Ma smátla cun tótti st’el fótti. Sgàget piòtost ch’a vói andèr in piaza d’èrem a vàder s a gh’è merchê. 

Sand.: Ecco… vuètri dann sól ch’a catèdi la manéra ed spànder di sold a sî cunteinti...  Scolta Pulonia…ma tè vot andèr al merchê per fèr spesa o per imparèr ‘na quelch lengua nóva…

Pulo.: Ma va là.... A vliva sól andèrem a cumprèr un scampol per fèrem ‘na mèza stanèla a vintai come a custóma adèsa.... qualla che come te’t prél la fa ‘na bèla campana rotanda come a g’ha cal spirlungouni ch’a s vàd per tv... s’a  dev dir la veritê, nuetri ch’a gh’avam al scaváz poch pronuncê... el s’aiuten poch..... a-n vrév menga che in dal girèrem Sandroun a m géssa ch’a pèr un tindoun da circo..... Ragazzoli e vuetri cuma stèv??....

Sand.: Oh Pulonia, t’è bèle déscors abasta!! A-n t’sámbra ménga d’aver esagerê? Da quand vuetri dann avî conquistê anch al dirét ed dèr al voster cugnàm ai fiô, a n’ve-và piò a la testa nisun !!!

Pulo.: A-n fèr ménga al spiritos..... o vót ch’a déga a tótt ed cla volta ch’a t’ho dmandê ed purtèrem in crociera in nèva e tè ed mè fat fèr un gir cun la navetta che dal Novi park la porta in ceinter..... 

Sgur.: Ragàz, tifós, polisportivi d’ogni ordine e grado un salut dal voster Sgorghi. St’an preferiv ch’a-v ciacàra  ed brótt lavor o tachia cun el desgrazi? Al Sasól a l-s-guerda dall’alt  dla serie A e al zóga in un stadio togo cun del lus ch’a-l per un Casinò ed Las Vegas, nueter invece dal basso dla classifica ed la B, a zugàm al Braia che sól ch’a tira ‘na silta, armagnàm a l’orba. Per la Ferrari a-i-ho bèle dét la mia, in dla Pallavolo a funziouna sól chel dann. Per fortuna che l’an passê Mòdna l’è stèda la zitê Europea dello Sport!!!! Ogni modo tifos Canarein, qual che stê l’è stê: scordiamoci anche il presente!! Guardam avanti e seimper forza Modena!!!!!  A voi fèr un salut e un avgóri al grande SCHUMI.....speram ch’a-l s’armáta prest; e a salut anch Raikkonen ch’a-l torna a Maranel per riabbracciare i suoi due rossi “amori”: la Ferrari e al Lambrosch!!!

Sand.: Oh è-t dét la tua? .... Mudnés adèsa a-v salutam e andam a cà préma ch’a vegna zà la fumana..... Lassèm mander un salut al nóv Prefet,al nóv Rettor ed l’Universitè e al nóv Cmandant di Pumpér, pensê l’è un vigil in gonnella!!! E a ve dmand  un gross piaser: fê cunteint al noster séndech préma ch’a-l cambia sît. Andê a fèr dû pàss inzéma al punt dla ciclopedonale su la via Emilia Est, in dove a n’è gh va- mai nissun, in manéra ch’al vaga via cunvint che tótt i sold ch-i han spes per fèrel i sien servî a quel. E per finir dèm a meint : vlî-v bein, a-n tgnidi brisa al grógn e dê ‘na man a chi n’ha bisàgn!!! E mè,come seimper,a-v fagh la solita arcmandazioun: Zemiàn tgniv ancàra de piò stréch a la piopa ch’l è cla piopa èlta e sáca piantèda in dl’umbréghel ed Mòdna e ch’l’a s’ciama “ Ghirlandèina”